به گزارش دقت نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان ، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی در مراسم سی و پنجمین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی (ره) در بخشی از سخنانشان با اشاره به انتخابات ریاست جمهوری پیش رو ذیل سه عنوان: مشارکت در انتخابات، ویژگی‌های رئیس‌جمهور و رعایت اخلاق انتخاباتی به این موضوع پرداختند: «در این حرکت عظیمی که انجام می‌گیرد، در رقابت‌های پیش روی انتخاباتی بین نامزدها، اخلاق حاکم باشد؛ بدگویی کردن، تهمت زدن، لجن‌پراکنی کردن، کمکی به پیشرفت کار‌ها نمی‌کند، به آبروی ملّی هم لطمه میزند. صحنه‌ انتخابات صحنه‌ عزّت و حماسه است، صحنه‌ رقابت برای خدمت است، صحنه‌ کش‌وواکش برای به دست آوردن قدرت نیست. برادرانی که وارد میدان مبارزه‌ انتخاباتی و رقابت انتخاباتی می‌شوند، این را به عنوان یک وظیفه بدانند؛ آنها به وظیفه‌شان عمل کنند.» ۱۴۰۳/۰۳/۱۴

رسانه‌ KHAMENEI.IR در گزارش زیر توصیه‌های رهبر انقلاب به نامزد‌های انتخابات و هواداران آنها درباره رعایت اخلاق انتخاباتی را بررسی کرده است.

«در این حرکت عظیمی که انجام می‌گیرد، در رقابت‌های پیش روی انتخاباتی بین نامزدها، اخلاق حاکم باشد؛ بدگویی کردن، تهمت زدن، لجن‌پراکنی کردن، کمکی به پیشرفت کار‌ها نمی‌کند، به آبروی ملّی هم لطمه می‌زند. صحنه‌ انتخابات صحنه‌ عزّت و حماسه است، صحنه‌ رقابت برای خدمت است، صحنه‌ کش‌وواکش برای به دست آوردن قدرت نیست. برادرانی که وارد میدان مبارزه‌ی انتخاباتی و رقابت انتخاباتی می‌شوند، این را به‌عنوان یک وظیفه بدانند.» ۱۴۰۳/۰۳/۱۴

اینها سطور پایانی بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در مراسم سالگرد ارتحال امام خمینی رحمه‌الله است که در جوار مرقد مطهر ایشان برگزار شد. فلسطین، تجلیل از شخصیت شهید رئیسی و انتخابات، سه محور اصلی بیانات رهبر انقلاب را به خود اختصاص داد و در بخش انتخابات هم دیدگاه‌های ایشان ذیل این سه عنوان قابل تفکیک بود: مشارکت در انتخابات، ویژگی‌های رئیس‌جمهور و رعایت اخلاق انتخاباتی.

تبلیغات یکی از اضلاع جذاب همه‌ی انتخابات‌هایی بوده که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران برگزار شده است. کشوری که تجربه‌ انتخابات‌های فرمایشی زمان پهلوی را در سابقه‌ خود داشت، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با یک رویداد سیاسی روبرو شد که جریان‌های و چهره‌های مختلف سیاسی و اجتماعی برای کسب نظر مردم تمام توان خود را به میدان می‌آورند.

هرچند نفس موضوع رقابت، انتخابات را تبدیل به یک موضوع جذاب و مهیج می‌کند، اما این پدیده وقتی با ورود بدنه‌ی اجتماعی جریان‌های مختلف سیاسی همراه می‌شود، هیجان و التهابی را که طبیعت فضای انتخابات محسوب می‌شود، به بطن اجتماع منتقل می‌کند. صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران هم به‌عنوان رسانه‌ ملی بخشی از توان رسانه‌ای خود را در ایام برگزاری انتخابات در اختیار نامزد‌ها قرار می‌دهد.

مناظرات تلویزیونی

نفس این امر برای استفاده‌ برابر نامزد‌ها برای معرفی خود به مردم و ایجاد عدالت رسانه‌ای و تبلیغاتی است. این کار در دوره‌های گذشته شکل و فرم‌های متعددی داشته است؛ از حضور نمایندگان نامزد‌های انتخاباتی به‌صورت تکی یا مناظره‌های رو در رو گرفته تا پخش مستند‌های تبلیغاتی. با توجه به تجربه انباشته‌ای از دوره‌های قبل وجود داشت مسئولان از سال ۱۳۸۸ به این نتیجه رسیدند که نامزد‌های انتخاباتی هم به‌صورت مستقیم و چهره به چهره در قالب مناظره در رسانه ملی رو در روی یکدیگر قرار بگیرند تا مواضع، رویکرد‌ها و برنامه‌های طرفین با دقت نظر بیشتری مورد تحلیل و نقد و بررسی قرار گرفته و مردم را در انتخاب بهتر یاری کنند. از این رو از انتخابات ریاست جمهوری ۸۴ باب جدیدی در تبلیغات نامزد‌ها باز شد؛ مناظرات تلویزیونی. بابی که در عین داشتن مزیت‌های متعدد، اما ملاحظات جانبی خاص خود را هم دارد.

ترکیب نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری فارغ از جهت‌گیری سیاسی آنها، عصاره‌ سپهر سیاسی کشور است. مخاطب میلیونی، این مناظرات را به چشم گردهمایی تعدادی از چهره‌های صلاحیت‌دار کشور می‌بیند که حالا روبروی هم نشسته‌اند و درباره‌ تصمیم‌ها و اقداماتشان حرف می‌زنند.

آقایان! مسئولیت اجتماعی‌تان را از یاد نبرید!

همه‌ موارد ذکر شده سطور قبل یک ملاحظه را به‌شدت مهم و ضروری می‌کند: مسئولیت اخلاقی و اجتماعی! نامزد‌ها در قبال رفتاری که در این رقابت دارند و حرف‌هایی که بر زبان جاری می‌کنند مسئولیت دارند. تذکر‌های متعدد رهبر معظم انقلاب اسلامی به‌طور اعم و در یک دهه اخیر به‌طور اخص درباره رعایت اخلاق انتخاباتی هم از همین جهت قابل تحلیل است.

یک بُعد این تذکر‌ها و یادآوری‌ها، تذکر و یادآوری برای رعایت حدود الهی است: «ملاحظات اخلاقی جدّاً رعایت بشود؛ یعنی واقعاً اگر چنانچه نامزد‌های انتخابات ما، هم در مناظراتشان، هم در مصاحبه‌هایی که با آنها می‌شود، سؤال و جواب‌هایی که با آنها می‌شود، اخلاق اسلامی را رعایت بکنند، این سرریز می‌شود در جامعه، آحاد مردم ملاحظات اخلاقی را یاد می‌گیرند و رعایت می‌کنند؛ این سرمشقی برای آنها خواهد شد.» ۱۴۰۰/۰۳/۰۶

وجه مهم دیگر که به اندازه مورد قبل مهم است، «تبعات» آن است. تبعات و تأثیر‌های این رقابت‌ها محدود به ایام برگزاری انتخابات نیست و آثار میان‌مدت و بلندمدت دارد. تبعاتی که می‌توانند برای عقبه اجتماعی کشور امواج التهاب یا آرامش را به ارمغان آورند؛ مایه‌ی ترویج ثبات و اطمینان به ساختار سیاسی کشور باشند یا موریانه‌های تردید و بدبینی نسبت به ساختار کشور را به جان افکار عمومی بیندازند: «این همه انتخابات در طول این سی سال انجام گرفته است -در حدود سی انتخابات- مسئولان وقت در هر دوره‌ای رسماً متعهد شده‌اند و صحت انتخابات را تضمین کرده‌اند، و انتخابات صحیح بوده است؛ چرا بیخود خدشه می‌کنند، مردم را متزلزل می‌کنند، تردید ایجاد می‌کنند؟ که البته در ذهن مردم عزیز ما با این حرف‌ها تردید ایجاد نخواهد شد.» ۱۳۸۸/۰۱/۰۱

حرف نامزد‌های ریاست جمهوری می‌تواند، مرهم گسل‌ها و شکاف‌ها یا حکم سوزن و نیشتری باشد که به زخم‌های کهنه زده می‌شود: «هیچ مانعی ندارد که شما به یکی علاقه‌مند باشید، بنده به یکی دیگر علاقه‌مند باشم؛ شما به او رأی دهید، من به دیگری رأی دهم؛ بالاخره اکثریتی هست، اقلیتی هست… آحاد مردم با هم کدورت بیجا درست نکنند، به خاطر اینکه این به آن علاقه‌مند است، این به آن علاقه‌مند است… خود داوطلبان محترم هم باید رعایت کنند. کار را با حماسه، با شور، با غیرتمندی، اما بدون چالش، بدون منافرت پیش ببرند. ظرافت کار اینجا است که ممکن است سکون و سکوت و جمود و خمودگی وجود نداشته باشد، نشاط باشد، تحرک باشد، در میدان و در عرصه گفتگو باشد – گفتگو‌های گرم و داغ – درعین‌حال نفرت‌پراکنی نباشد؛ این می‌شود. این یک نکته‌ای است که آقایان داوطلبان محترم خوب است که رعایت کنند.» ۱۳۹۲/۰۳/۰۶

هواداران هم مراقب باشند

هرچند مسئولیت اصلی در این فقره متوجه نامزد‌های انتخاباتی در تریبون‌هایی است که در اختیارشان قرار گرفته، اما این موضوع به هیچ وجه منافی مسئولیت هواداران و حامیان آنها نیست. چه بسا مهار بداخلاقی‌های انتخاباتی و اصلاح مسیر نامزد‌ها از سوی افرادی که دارای جهت‌گیری مثبت نسبت به نامزد مورد نظرشان هستند ممکن باشد: «امّا توصیه به طرف‌دارها. طرف‌دار‌ها در طرف‌داری از هر کدام از نامزد‌ها که انتخاب میکنند، اگر نیّتشان را خدایی کنند، خدای متعال به کارشان برکت خواهد داد. حالا یا این است که آن کسی که مورد نظرشان است موفّق خواهد شد و پیروز خواهد شد یا اگر نشود، خدای متعال از آنها راضی است و این کار برای آنها مبارک خواهد بود. گاهی اوقات طرف‌دار‌ها یک تعارض‌هایی را به وجود می‌آورند که خود نامزد‌ها از آن تعارض‌ها اصلاً خبر ندارند؛ یعنی گاهی اوقات در مواردی، به تعبیری کاسه‌ داغ‌تر از آش به وجود می‌آید؛ من خواهش میکنم طرف‌داران محترم نامزد‌ها مراقب این جهات باشند.» ۱۴۰۰/۰۳/۰۶

اهمیت و ضرورت رعایت این موارد از جانب نامزد‌ها و هواداران آنها در زمانه و عصر شبکه‌ای فعلی ضرورتی مضاعف پیدا می‌کند. فناوری‌های ارتباطی امروز و در رأس آنها بستر ارتباطی فضای مجازی، کوچک‌ترین انحراف و بداخلاقی سیاسی و انتخاباتی را در کسری از ثانیه به بطن جامعه منتقل کرده و فضای اجتماعی می‌تواند از التهاب سیاسی ناشی از این بداخلاقی‌ها متأثر شود. پس همه باید مراقب باشند: «چه یک نویسنده‌ روزنامه، چه [آن]کسی که با فضای مجازی ارتباط دارد، چه آن کسی که نماینده‌ی مجلس است، چه آن کسی که مسئول مهمّ دولتی است- [توقّع داریم]؛ همه بایستی مراقبت کنند. این جور نباشد که ما به زبان به مردم بگوییم که در انتخابات شرکت کنید، منتها یک جوری حرف بزنیم که مردم را از ورود در انتخابات دلسرد کند؛ این درست نیست، این غلط است.» ۱۳۹۸/۱۱/۱۶

ملتهب شدن فضای جامعه در حالت عادی نیز به‌شدت مورد طمع دشمن است و این طمع در بزنگاه‌هایی مانند انتخابات دوچندان هم می‌شود. نامزد‌ها و هواداران نباید به این سمت ماجرا دامن بزنند و با دشمن هم‌داستان شوند: «متأسّفانه در فضای مجازیِ کشور ما هم که آن رعایت‌های لازم با وجود این همه تأکیدی که من کردم صورت نمی‌گیرد و در یک جهاتی واقعاً ول است، که بایستی آن کسانی که مسئول هستند حواسشان باشد… از این امکان مردم استفاده کنند، برای مردم بلاشک وسیله‌ی آزادی است، خیلی هم خوب است، امّا نباید این وسیله را در اختیار دشمن گذاشت که بتواند علیه کشور و علیه ملّت توطئه کند. دارند استفاده می کنند از این فضا و هدفشان هم همین است که با شیوه‌های روانی، مشارکت مردم را در انتخابات کاهش بدهند.» ۱۴۰۰/۰۱/۰۱

بر سر شاخ بن نبرید!

در نگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی، تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری و بعضی گلوگاه‌های آن مانند مناظرات، نباید باعث شود که خط اصلی درگیری با دشمن گم و تسویه حساب‌های سیاسی، موجب کوچه باز کردن برای بدخواهان جمهوری اسلامی ایران شود: «بعضی‌ها نقطه‌ی درگیری را اشتباه می‌کنند؛ خمپاره و توپخانه‌ی خودشان را آتش می‌کنند به سمت یک نقطه‌ای که آنجا دشمن نیست، آنجا دوست است. بعضی‌ها رقیب انتخاباتی خودشان را «شیطان اکبر» به حساب می‌آورند! شیطان اکبر آمریکاست، شیطان اکبر صهیونیسم است؛ رقیب جناحی که شیطان اکبر نیست، رقیب انتخاباتی که شیطان اکبر نیست. من طرفدار زیدم، شما طرفدار عمروئی؛ من شما را شیطان بدانم؟ چرا؟ به چه مناسبت؟ در حالی که زید و عمرو هر دو ادعای انقلاب و اسلام می‌کنند، در خدمت اسلام و در خدمت انقلابند. خط درگیری با دشمن را مشخص کنیم.» ۱۳۹۱/۰۷/۲۴

مناظرات زنده تلویزیونی نامزد‌های انتخاباتی هرچند جو انتخاباتی کشور را پرشور می‌کند، اما نباید ملاحظات آن را از نظر دور داشت. ملاحظاتی که در صورت رعایت نکردن، این محمل با ظرفیت رسانه‌ای را تبدیل به تریبونی برای ترویج بداخلاقی، بدبینی به کشور، ساختار سیاسی و هتاکی و زیر پا گذاشتن حدود الهی می‌کند و اگر این اتفاق توسط نامزد‌ها یا حامیان‌شان رقم بخورد نه‌تن‌ها رقیب انتخاباتی بلکه خودشان را نیز گرفتار آثار و تبعات آن خواهد کرد.